การบริหารข้อเข่าสําหรับผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม

“เสริมสร้างสุขภาพของข้อเข่าง่ายๆ ด้วยตัวเอง”

หรือที่เรียกกันว่าการออกกําลังกายแอโรบิกได้แก่ การเดิน การว่ายน้ำ การขี่จักรยาน หรือ การรํามวยจีน มีวัตถุประสงค์คือช่วยเพิ่มความฟิตของร่างกาย เพิ่มสมรรถภาพการการทํางานของ หัวใจและปอด ควรทําอย่างสม่ำเสมอ ครั้งละ 20-30 นาที สัปดาห์ละ 3-5 วัน การออกกําลังกาย วิธีนี้มีข้อควรระวังคือ เมื่อมีอาการวิงเวียงศีรษะ หน้ามืด ตาลาย แน่นหน้าอก หรือหายใจไม่ทัน ควรหยุดออกกําลังกายแล้วพบแพทย์ทันที

มีวัตถุประสงค์เพื่อ

  1. เพิ่มสมรรถภาพทางร่างกาย
  2. เพิ่มพิสัยการเคลื่อนไหวของข้อ และป้องกันการติดของข้อเข่า
  3. เพิ่มความแข็งแรง ความทนทานและความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อรอบข้อเข่า
  4. เพิ่มความมั่นคงและความคล่องตัวของข้อเข่า

การบริหารเพื่อเพิ่มพิสัยการเคลื่อนไหวของข้อ

ท่าที่ 1 นอนหงาย งอเข่าเข้าหาลําตัวเท่าที่ไม่ปวด แล้วเหยียดออกไปจนสุด ทําชุดละ 10 ครั้ง แล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง ทําอย่างน้อยวันละ 3 ชุด

ท่าที่ 2 นอนคว่ำ งอเข่าเข้าหาลําตัวเท่าที่ไม่ปวด แล้วเหยียดออกไปจนสุด ทําชุดละ 10 ครั้งแล้ว สลับไปทําอีกข้างหนึ่ง ทําอย่างน้อยวันละ 3 ชุด

ท่าที่ 3 นั่งเหยียดขา วางเท้าข้างหนึ่งบนหมอนหรือม้วนผ้า เหยียดขาให้ดึงเข่าตรง ค้างไว้ 10 วินาทีแล้วปล่อย ทําชุดละ 10 ครั้งแล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง ทําอย่างน้อยวันละ 3 ชุด

การบริหารเพื่อเพิ่มความแข็งแรงและความทนทานของกล้ามเนื้อรอบข้อ

ท่าที่ 1 นอนหงาย ใช้หมอนใบเล็กหรือม้วนผ้าหนุนใต้เข่าให้เข่างอเล็กน้อย ค่อยๆเกรงให้เข่า เหยียดตรง ค้างไว้ 5 วินาที แล้ววางขาลง ทําชุดละ 10 ครั้ง แล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง อย่างน้อย วันละ 3 ชุด

ท่าที่ 2 นอนหงาย ค่อยๆเกร็งกล้ามเนื้อหน้าขาแล้วยกขาขึ้นจากพื้น สูงจากพื้นประมาณหนึ่งฟุต ค้างไว้ 5 วินาทีแล้ววางขาลง ทําชุดละ 10 ครั้ง แล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง อย่างน้อยวันละ 3 ชุด

ท่าที่ 3 นอนคว่ำ งอเข่าข้างหนึ่ง สูงจากพื้นประมาณหนึ่งฟุต ค้างไว้ 5 วินาทีแล้ววางขาลง ทําชุด ละ 10 ครั้ง แล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง อย่างน้อยวันละ 3 ชุด

ท่าที่ 4 นั่งเก้าอี้และพิงพนักเก้าอี้ เหยียดขาข้างหนึ่งออกให้ตรง พร้อมทั้งกระดกข้อเท้าขึ้น เกร็ง ค้างไว้ 5 วินาทีแล้ววางขาลง ทําชุดละ 10 ครั้ง แล้วสลับไปทําอีกข้างหนึ่ง อย่างน้อยวันละ 3 ชุด

(ถ้าต้องการเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ให้ใช้น้ำหนัก 0.5-1 กิโลกรัม พันรอบข้อเท้าแล้วทําตามวิธีการเดิม)

การบริหารเพื่อเพิ่มความมั่นคงและความคล่องตัวของข้อเข่า

ให้นั่งเก้าอี้ แล้วลุกยืน-นั่ง สลับไปมา 10 ครั้ง ทําอย่างน้อยวันละ 3 ชุด

หมายเหตุ

  1. ไม่ควรทําการบริหารข้อในขณะที่มีข้อเข่าอักเสบเฉียบพลันและมีอาการปวดรุนแรง
  2. ควรเริ่มบริหารจากท่าง่าย แล้วค่อยๆเพิ่มไปเป็นท่าที่ยากขึ้นไม่จําเป็นต้องทําทุกท่าในระยะ เริ่มต้น เมื่อผ่านท่าง่ายได้แล้ว จึงค่อยไปทําท่ายากขึ้น
  3. กรณีที่บริหารท่าใดแล้วเกิดความเจ็บปวดในข้อเข่าหรือกล้ามเนื้อรอบๆข้อ ให้หยุดแล้ว ปรึกษาแพทย์