การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมคืออะไร

คือการผ่าตัดเพื่อนผิวข้อเข่าเดิมที่เสื่อมสภาพออก และทดแทนผิวข้อใหม่ด้วยข้อเข่า เทียม

ควรพิจารณาผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมเมื่อใด

ผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อมที่รับการรักษาด้วยวิธีการไม่ผ่าตัด (การใช้ยา การทํากายภาพบําบัด และการปรับเปลี่ยนการใช้งานข้อเข่า) อย่างเต็มที่แล้วยังให้ผลการรักษาที่ไม่ดี โดยยังมีลักษณะ ต่อไปนี้อยู่

• ยังมีอาการปวดที่รุนแรงจนไม่สามารถทํากิจวัตรประจําวันพื้นฐานได้ปกติ เช่น ยืนเดิน ลําบาก ลุกนั่งลําบาก จําเป็นต้องใช้อุปกรณ์ช่วยพยุงเดินตลอด
• มีการผิดรูปของข้อเข่า เช่น เข่า โกงเข้าในหรือโก่งออกนอกอย่างมาก
• ข้อเข่ายึด พิสัยการเคลื่อนไหวข้อเข่าลดลง งอและเหยียดเข่าได้ไม่เต็มที่เหมือนเดิม
• จําเป็นต้องใช้ยาเพื่อลดอาการปวดทุกวัน หรือเกิดผลข้างเคียงจากยาจนทําให้ไม่สามารถ

ข้อเข่าเทียมทําจากอะไร

ข้อเข่าเทียมมีส่วนประกอบสําคัญ 4 ส่วน ได้แก่

1. ส่วนผิวกระดูกต้นขา (Femoral component) ทําจากโลหะผสมกลุ่มโครบอลท์และโครเมียม มีลักษณะผิวเรียบ มีรูปร่างและทําหน้าที่เหมือนกระดูกอ่อนผิวข้อของกระดูกต้นขา
2. ส่วนผิวกระดูกแข้ง (Tibial component) ทําจากโลหะผสมกลุ่มไทเทเนียม มีลักษณะเป็นแป้นสําหรับวางบนกระดูกแข้ง
3. ส่วนหมอนรองข้อเทียม (Polyethylene) เป็นพลาสติกชนิดพิเศษอยู่ตรงกลางระหว่างโลหะทั้งสองชิ้น ทําหน้าที่รับและกระจายน้ำหนัก
4. ส่วนผิวกระดูกสะบ้า (Patellar component) เป็นพลาสติกชนิดพิเศษรูปร่างคล้ายเหรียญ ทําหน้าที่ทดแทนผิวสะบ้าเดิม

ประโยชน์ของการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม

ผู้ป่วยจะหายจากอาการเจ็บปวด มีข้อเข่าที่ตรงและมั่นคง สามารถเดินและใช้งานได้ เหมือนหรือใกล้เคียงกับเข่าปกติโดยไม่ต้องใช้ยาอีก ผู้ป่วยมากกว่าร้อยละ 95 มีความพึงพอใจ ต่อการผ่าตัด

การผ่าตัด

ใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ 1 ถึง 1 ชั่วโมงครึ่ง ภายใต้การให้ยาระงับความรู้สึกทางสันหลัง โดยการตัดเอากระดูกผิวข้อที่เสื่อมออก ปรับให้เส้นเอ็นและเนื้อเยื่อรอบข้ออยู่ในภาวะสมดุล และมั่นคง แล้วทําการใส่ข้อเทียม โดยส่วนใหญ่มักใช้ซีเมนต์กระดูกยึดระหว่างข้อเทียมกับ กระดูก เมื่อสารนี้แข็งตัวดีจะมีความแข็งแรงและทนทานมาก ทําให้สามารถใช้งานข้อและเดิน ลงน้ำหนักได้ทันทีหลังการผ่าตัด

การพักรักษาตัวภายในโรงพยาบาล

ประมาณ 5-7 วัน เพื่อฟื้นฟูสภาพร่างกายและทํากายภาพบําบัด โดยจะให้เริ่มเคลื่อนไหว ข้อและฝึกเดินในวันแรกหลังผ่าตัด เมื่อสามารถเดินและช่วยเหลือตัวเองได้อย่างมั่นใจก็สามารถ กลับบ้านได้

อายุมากและมีโรคประจําตัวสามารถผ่าตัดได้หรือไม่

ขึ้นอยู่กับการประเมินร่างกายก่อนการผ่าตัด ผู้ป่วยทุกรายจะได้รับการตรวจสุขภาพ ร่างกายอย่างละเอียด รวมทั้งการทํางานของปอด หัวใจ ตับ ไต ความเข้มข้นของเลือด เกร็ดเลือด ระดับน้ำตาล เกลือแร่ และโปรตีนในร่างกาย แล้วประเมินว่าสามารถเข้ารับการผ่าตัดได้หรือไม่ เพื่อความปลอดภัยสูงสุดของผู้ป่วย

ใครควรผ่าตัดเปลี่ยนข้อเทียมให้ผู้ป่วย

ศัลยแพทย์กระดูกและข้อ ที่ชํานาญเฉพาะทางด้านการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเทียม

ข้อเข่าเทียมมีอายุการใช้งานนานแค่ไหน

เฉลี่ยประมาณ 20 – 25 ปีถ้าได้รับการผ่าตัด โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและไม่มีภาวะแทรกซ้อน

หลังผ่าตัดสามารถกลับไปทํางานได้เมื่อไหร่

ขึ้นอยู่กับงานที่ทํา โดยเฉลี่ยสามารถเริ่มทํางาน ขับรถและเดินทาง และเริ่มออกกําลังหรือ เล่นกีฬาที่ไม่มีการกระแทกข้อเข่า เช่น การเดิน ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ เล่นกอล์ฟได้ประมาณ 6 -8 สัปดาห์หลังผ่าตัด